ly
maÇa
. talI ya tal . kal ya oalI . sm
. ly ke -ed.prn
ly
ikNhI dae maÇAae< ke bIc ik smyavix kae khte hE<, samaNytya
ly 3 àkar kI haetI hE<,
ivl<ibt£ly
mXy£ly @v< Ô‚t£ly,tal
ke iniít! smyc³ me< suiniít! git AwaRt! ly se ikiNct!
-I n cUkte ÷@ sm pr AcUk Aana tal AaEr ly ik
ksaEqI hE, At> yh pU[R Xyan se smHne ik bat hE,

maÇa
smy ka
mana huAa qukfa ya -ag, yh hI tal kI na–fI hE, #ska }an -il--a~it haena
caihye, AaEr stt! mnn,
ic<tn Óara #skI lMba$ @k sI rone ka àdI"R àyTn
haena caihye, Kyae<ik, iksI
-I tal kI maÇa@~ brabr haetI hE<, kae$ DaeqI ya b–fI maÇa@~
tae ly, tal
twa s<gIt kI hTya krne kI ]mta rotI hE<, At> #n maÇaAae<
kae @ksa
rona
hI tal ly me< pU[Rta àaPt krna hE, iktnI -I ibg–fI hu$ "–fI hae,
yid bhut wae–fI der -I clegI tae -I %ske sek{f sman git me< hI
cle<ge, yhI bat maÇaAae< ke @k se pn me< -I haenI caihye,
jb maÇa@~ @k sman lMba$ kI hae<gI tae %nkI cal ya git ya ly me<
)kR nhI< Aayega, AaEr ly yid QIk haegI tae tal brabr Aayega hI, AaEr
tal ke zu˜ haene pr sm sm pr AayegI, #s àkar #nka @k dUsre se "in:Q
s<b<x hE,

talI
ya tal
tal ka
AwR hE talI dena, dUsre AwR me< tal iniZct smy c³ ka nam
hE, jEse > tal tIntal ya iÇtal
me< tal 3 hE< #ska AwR yh hE ik #ske 16 maÇa ke smy c³
me< 3 Swanae< pr talI dete hE<, 1lI,
5vI twa 13vI< maÇa pr talI dI jatI hE, jbik 9vI maÇa pr
oalI Awva kal haeta hE, oalI ke bad jae talI AatI hE vh 1lI bad me<
2rI,
3rI #s àkar #ska ³m rhta hE,
kal
ya oalI
kal ka
mtlb hE oalI ya zUNy, kal ka zaiBdk AwR hE m&Tyu smy, m&Tyu haene
pr jEse mnu:y s<sar kae oalI kr deta hE %sI -a~it kal hE, kal àay>
tal c³ ke mXy me< rhta hE, kuD Apvad Dae–fkr jEse êpk tal
me< oalI 1lI maÇa pr haetI hE, oalI ke bad jae talI AatI hE vh
1lI bad me< 2rI,
3rI #s àkar #ska ³m rhta hE,
sm
sm tal
ke Aar<- kae khte hE<, sm sdEv iksI -I tal kI 1lI maÇa pr
AatI hE, AaEr
#ske
Aane pr gayn-vadn
me< Sva-aivk –jaer v Aak;R[ pEda hae jata hE, sm yid Apne Swan pr nhI<
Aa$ tae sara mja )Ika hae jata hE, AaEr saxar[ ïaetaAae< kI smH
me< Aa jata hE ik khI< kuD ibg–f gya hE,
ly
ke -ed
ly ke àkar ,
ly
ke ba~q ,
ly ka êp
ly
ke àkar
tal àkr[ me< ly ka AwR
hE git,
cal,
r)tar , (speed),
veg, ly ka iSwr rhna s<gIt me< b–fa hI AavZyk hE At> ly ke àkarae<
kae -il -a~it smH lena caihye, @k maÇa ke smy me< yid @k Svr
ilya jata hE tae %se brabrI kI ly kha jata hE, @k maÇa me< 2
Svr lene kae dugunI ly khte hE<, #sI àkar @k maÇa me<
4 Svr,
8 Svr,
16 Svr ilye ja skte hE< %Nhe< ³mz> caEgunI,
AQgunI,
saelhgunI ly khte hE<, ijnka s<gIt kI -a;a me< ³mz> nam hE
ivl<ibt ly,
mXy ly,
Ôut ly,
A[uÔut ly,
A[u A[uÔut ly, jEse ³mz> 1 ,
1 2 ,
1 2 3 4 ,
1 2 3 4 5 6 7 8 ,
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
14 15 16 #Nhe< hm 1,
1////2,
1///4,
1///8,
1///16
Óara -I dzaRte hE<, saw hI yh Xyan roe< ik 1//3,
1//5,
1//7,
1//9
Aaid êp kevl gi[t kI ?Îi:q se s<-v hE<;
prNtu VyvhayR nhI< hE<, kar[ tIn Svrae< kea yid 1 maÇa
me< kha jayega tb -I 1 2 ke bad AaorI 3,
=3 #s àkar bF jata hE, p&WvI ke sman Aak;R[ haene ke kar[ %se
cahe hm laeg 1//3
hI smHe prNtu ywawR me< vh 1//4
haeta hE, taTpyR yh hE ik cahe kae$ -I gi[t kI Îi:q se khe
prNtu vh iniZct hE ik ly àk&it ka êp haene se j–f haete
hu@ -I prm Aak;Rk hE AaEr vh ApnI maÇa ke oa<ce me< gayk vadk
kae oI<c letI hE, saw hI %s io<cav me< #tna km smy rhta hE ik
vh bat km smH me< AatI hE, k$ àiwtyz iv?Óanae< kI puStkae<
me< 1//3,
1//5,
1//7,
1//9
Aaid kI Svr yaejna@~ (s<gitya~)
Awva oqke b–fe Oyalae< me< iloe gye hE<;
prNtu vh xara àvahI leon ke kar[ ly ke -edae< kI Aaer àay>
Xyan nhI< de ske hae<ge, @esa àtIt haeta hE, kae$ kuD
-I iloe prNtu ly tae Apne Sva-aivk o<f me< hI rhegI AaEr j–f haene
ke nate se %se rhna hI haega, %dahr[awR @k kagj lIijye %se ibna iksI map
ke Aap QIk bIc se mae–ifye tae @k kagj ke 2 -ag bn jaye<ge, bad
me< %nke -I 2 -ag krne se 1//4
hae javega, %sI àkar 1//8,
1//16
Aaid hae jabega, prNtu 1//3,
1//5,
1//7,
1//9
Aaid tae haega hI nhI At> ly ka A_yas krte smy yh inym yad rone hI hae<ge
AaEr %ske -ed -I ^pr bta@ Anusar hI hae<ge,
ly
ke ba~q
ly ke ba<q inMniliot nKze Óara
smHne me< srlta haegI,
!----------------------------------------------------------------------!
1 maÇa me< 1 Svr > ivl<ibt ly
!-----------------------------------!----------------------------------!
1 maÇa me< 2 Svr > mXy ly
!----------------!-----------------!-----------------!-----------------!
1 maÇa me< 4 Svr > Ôut ly
!-------!--------!--------!--------!--------!--------!--------!--------!
1 maÇa me< 8 Svr > A[uÔut ly
!---!---!---!---!---!---!---!---!---!---!---!---1---!---1---!---1---!
1 maÇa me< 16 Svr > A[u-A[uÔut
ly
ly
ka êp
Ab àZn yh hE ik ivl<ibt
ly ka êp Kya haeta hE ? @k maÇa me< yid 1 Svr pUra kha
jave tae %se ivl<ibt ly khe<ge, Aajkl @k ivicÇ æm pEda
haene vala isXda<t Apnaya jata hE ik 20 Awva 30 seke{f me< tal c³
ka @k AavtRn ya cKkr smaPt hae tae ivl<ibt ly, mtlb yh ik iksI maeqe
k<Q vale gayk ke cahe 8 Svr @k maÇa me< n inkle< prNtu
%praeKt smy me< gaya gya tae vh ivl<ibt QIk hE, Awva yae< kihye
ik iksI ptlI Aava–j ke iv*awIR Awva mihla k<Q me< yid 1 maÇa
me< AiniZct Svr inklte hE< tae %se -I ivl<ibt kha jata hE,
yh glt bat hE, 1 maÇa me< 8 Svr inklne caihye t-I vh ivl<ibt
khlayegI , At> tal kI ly VyiKt ivze; ke Anusar bdltI hE n ik iksI
iniZct Avix kI maÇa se, #sI àkar 4 Svr @k maÇa me<
inklne ka nam hE mXyly,
2 Svr @k maÇa me< inklne ka nam hE Ôutly,
twa A[u Ôutly me< @k Svr, yh ³m hI gaykI, naykI kae svRa<g
su<dr bna deta hE,
Smr[ rhe ik b–fe
Oyal gate smy ly @esI kaym kI gave (AwRat
@esI ly me< gana caihye)
ik
%s ly kae "qana ya b–Fana n p–fe, Svr,
ly,
àbNx,
Aalp,
tan,
mI<f,
gmk v bael Aalap -
bael tan #n AaQae< A<gae< kae @k
iniZct kI hu$ ly me< hI gayn vadn krna caihye t-I ly QIk hE yh mana
jayega, Apne k<Q ke AnukUl hr A<g kI Alg Alg ly nhI< haena caiheye
kar[ Oyal gayn zuê krte smy hI #tnI savxanI brtne kI jêrt hE
ik @esI ly hae ik AaQae< A<gae< ka sara kam %s ly me< jm ske,
yhI bat mXy v Ôutly ke s<b<x me< hE, yid ly "qana ya b–Fana
zué ikya tae manna p–fega ik gayk lykar nhI< hEE,
yh tae qqael rha hE ly kae, #s pr mnn krna intaNt AavZyk hE,
prn
ijs trh gaykI me< bFt AaEr
i)rkt haetI hE, %sI
trh se tbla AaEr poavj me< lMbe-lMbe
2,3
AaEr 4 AavtRn vale baelae< kae prn khte hE<,